Strafrechters en attributiefouten : Over de fundamentele attributiefout bij strafrechtelijke besluitvorming

Abstract

Mensen maken gebruik van ‘mental shortcuts’, oftewel heuristieken bij het maken van beslissingen. Dit leidt tot niet-optimale beslissingen. Een veel voorkomende heuristiek is de fundamentele attributiefout, waarbij mensen meer naar een handelende persoon kijken dan naar de omstandigheden waaronder deze persoon heeft gehandeld. Uit onderzoek blijkt dat (straf)rechters deze fout ook maken bij het wijzen van een vonnis, hoewel dit in de praktijk vooral voor lijkt te komen bij complexe rechtzaken. Dergelijke fouten krijgen veel aandacht in de media, maar de rechterlijke macht en de daarbij betrokken instanties geven er eveneens blijk van zich bewust te zijn van deze valkuil. Er wordt gewerkt aan het voorkomen van de negatieve gevolgen van heuristieken, o.a. door specifieke opleidingen die het Studiecentrum Rechtspleging (SSR) aanbiedt.